Nacionalizmi përmes fesë

Nacionalizmi përmes fesë

http://www.mapo.al/index.php?z=lexo&category=0&id=2608&titulli=nacionalizmi-permes-fese

SHKRUAN: Fabian Zhilla 29-09-2010 15:17 Gazeta Mapo

Një i ri aksidentohet nё jug tё Shqipёrisё dhe shkaku, sipas disa versioneve ende të pa konfirmuara nё njё vendim gjykate, ishte moskomunikimi nё gjuhën shqipe por nё një gjuhё tё huaj. Kjo ngjarje çuditёrisht detyroi shumё politikane tё akuzojnë, por dhe tё shfajёsohen, por nxiti dhe shumё analistё tё shpalosin polemikat e tyre. Gazetat u mbushën me komente dhe kjo ngjarje u bё subjekt dhe i disa emisioneve televizive. Por çfarë kishte tё veçantë nё tё gjithё kёtё ‘aksident’, qё tё ndizeshin kaq shumë qirinj? Cila qe kjo gjuhë qё provokoi gjithё kёtё debat? Kjo ishte gjuha greke. Motivi, jo i aksidentit, pasi kёtё ende nuk e dimë, por i tё gjithё kësaj polemike politike, ёshtё njё shkasë që lidhet me Greqinё. Sipas tё indinjuarve, shkasa ishte keqkuptimi gjuhësor ku dikush kish folur shqip dhe tjetri greqisht. Si tё mësuar me ‘grindje’ tё kësaj natyre, nuk na bёnё përshtypje show off-t e Bollanos, zyrtarëve tё PBDNJ-së apo dhe emocionet politike tё disa deputetёve grekë. Po ajo qё tё bёn përshtypje ёshtё paradoksi qё ka prodhuar kjo ngjarje. Nё njёrёn anё PBDNJ pretendon se motivet e ‘krimit’ lidhen me ndjenja nacionaliste shqiptare. Dhe nga ana tjetër Mitropoliti i Gjirokastrës, Dhimitri Sianidhi, nё meshёn e mbajtur pёr tё ndjerin, e paraqiti ngjarjen si martirizim pёr hir tё krishtërimit. Ai e rreshtoi viktimën Guma nё radhёn e martirёve ortodoksë tё rёnё nё Shqipёri qё nga ‘sundimi turk’(“Gazeta Shqiptare”, 24/09/2010). Pra, bakgroundi i meshës kishte tone të nacionalizmit grek. Leksiku i Metropolitit tё Gjirokastёr tё çon nё njё silogjizëm tё thjeshtё, atё se kush vdes pёr hir tё gjuhës greke ёshtё martir i krishterimit. Ky silogjizëm tё rifreskon, qoftё edhe pa dashje, tezat e hershme tё Megalidesё, sipas sё cilës çdo ortodoks ёshtё grek. Pra, kushdo që vdes për diçka që lidhet me kozmografinë greke vdes në emër të të gjithë ortodoksisë. Nё fakt, feja sipas literaturës ёshtё njё ndёr përbërësit kryesorë tё nacionalizmit modern. Sipas Rieffer (2003), shumё nga lëvizjet nacionaliste tё shekullit 20-tё kanё pasur njё motiv tё fortё religjioz. Smith (1999) nënvizon se feja ёshtё përdorur gjerёsisht si mekanizёm nё konsolidimin e nacionalizmit modern polak, irlandez dhe izraelit. Nga ana tjetër, Spohn (2003) cilëson se nacionalizmi modern ka kombinuar me shumё efikasitet fenё dhe kombin pёr ngritjen e tij. Ai gjithashtu nёnvizon se pёrzierja fe - komb ёshtё përdorur edhe si një mekanizёm mbrojtёs ndaj qasjeve tё fundit tё globalizmit. Ndёrsa nacionalizmi fetaro-etnik nё Ballkan ka rrёnjё tё hershme historike. Ivekovic (2002) nёnvizon se besimet fetare nё Ballkan janё imponuar qёllimisht nё projekte etniko-nacionale. Ai shprehet se ‘politizimi i fesё ёshtё ndjekur nga konfesizimi i jetёs publike, duke garantuar privilegje pёr ata qё dominonjnё zgjedhjet politike’. Dhe kjo lloj qasje vazhdon tё jetё eminente dhe nё vende tё cilat i janё bashkuar Komunitetit Europian prej kohёsh, siç ёshtё dhe shteti grek. Nё kёtё shtet kjo pёrzierje ka lujatur njё rol tё rёndёsishёm jo vetёm nё sjelljet me fqinjёt, por edhe nё politikat e emigracionit, atё qё Triandafyllidou dhe Veikou (2002) do ta cilёsonin si ‘Hierarkia e grekëzimit’. Sipas tyre, edhe politikat e emigracionit tё shtetit modern grek do tё bazoheshin nё kritere nacionale dhe fetare, ku prioritet do t’i jipej tё ashtёquajturve grekё Pontic (tё cilёt vinin nga bregu lindor i Detit tё Zi) dhe atyre qё vinin nga ‘Vorio Epiri’. Kёta tё fundit definoheshin si ‘shtetas shqiptar kryesisht nga jugu i Shqipёrisë, me origjinё greke dhe me fe ortodokse’.

Cili ёshtё shqetёsimi?

Pikёsёpari, pёrdorimi i fesё ortodokse nё interes tё nacionalizmit grek do tё krijonte fillimisht pakёnaqёsi brenda komunitetin ortodoks shqiptar me kombёsi shqiptare. Grekëzimi i ortodoksëve shqiptarë apo e anasjellta do tё nxirrte Kishёn ortodokse shqiptare nga funksioni i saj fetar dhe do ta kthente atë nё njё makineri propagandistike pёr shtetin fqinj. Ortodoksёt me kombёsi shqiptare me tё drejtё do ta shihnin Kishёn ortodokse jo mё si njё kult besimi, por si njё ‘pёrfaqёsi diplomatike’ tё njё shteti tё huaj.

Pikёsёdyti, lidhja e martirizimit fetar me gjuhёn do t’i sillte mjaft probleme njё shoqёrie e cila rrethohet nga shumё fqinjё, tё cilёt janё shumё të ndjeshëm nё çёshtjet e kombit dhe fesё. Paramendo çfarё pasigurie mund tё prodhojё kjo brenda shtetasve shqiptarë tё cilёt flasin gjuhё si serbo-kroatishtja. Nga ana tjetër, një ngjarje e tillë sporadike, por e ngritur në fenomen, mund tё shkaktojë efektin domino. Nё rast se një shqiptar mund të ‘aksidentohet/vritet’ nё Greqi se flet shqip mundet fare mirë tё politizohet dhe tё konsiderohet dhe ai si martir i fesë që përfaqëson, p.sh. fenë myslimane ose atё katolike. Kjo mund të ndodhë edhe me shtetasit maqedonas.

Shqiptarëve sot e tutje, mbase do t’u duhet tё tregohen mjaft tё kujdesshёm, tashmё, dhe nё aksidentet rrugore nё tё cilat makina e aksidentuar mund te jete me targa greke. Edhe ky artifakt fare mirё mund tё interpretohet si ‘martirizim pёr shkak tё gjuhёs ose fesё’.

Pёr kёtё qёllim, prononcimet e klerit ortodoks duhet tё jenё shumё mё tё kujdesshme nё ngjarje tё kёsaj natyre. Besimet fetare kanё njё rol tё rёndёsishёm nё kohezionin social. Shoqёria shqiptare me njё maxhorancё tё theksuar muslimane ka treguar se ёshtё shёmbull i harmonisё fetare ne Europё. Pёrfshirja e fesё nё çёshtjet e nacionalizmit do ta prishte kёtё harmoni dhe do tё krijonte pasiguri dhe konflikte tё paqёna. Nё meshёn e tё ndjerit Guma, Metropoliti i Gjirokastrёs ndёr tё tjera u duk sikur bёri dhe njё kryqёsizim tё nacionalizmit grek.