http://www.mapo.al/index.php?z=blog&bcategory=Fabian Zhilla&id=375

Shkruan:
Fabian Zhilla

17-11-2010 13:48

“Dhurata” e Ramёs pёr Bajram

Nё urimin e tij për Kurban Bajramin kryetari i opozitës, Rama, ofroi dhe ‘dhuratën’ e tij politike pёr besimtarёt muslimanё. Nё fakt, kjo “dhuratë” ngjante mё shumё me njё apologji të tij ndaj kёtij komuniteti. Problemi i muslimanёve kryeqytetas me kryebashkiakun e tyre nis qё me projektin e qendrёs sё Tiranёs. Ky projekt pёrveç faktit se parashikon disa kulla shumёkatёshe nё pronat e kёsaj bashkёsie, nga ana tjetër, projekton një xhami tёrёsisht jashtё kёrkesave pёr madhёsinё e kёrkuar nga muslimanёt kryeqytetas. Mendohet se, sipas projektit tё qendrёs sё Tiranёs, xhamia tё ketё afёrsisht pёrmasat e asaj tё Ethem Beut, xhami qё ёshtё ndёrtuar pёr t’iu pёrgjigjur nevojave tё muslimanёve kryeqytetas tё shekullit tё 19-tё, në një kohë që qyteti kishte më shumë se një duzinë xhamish të tjera, pra gati tri herë më shumë se sot. Nёse Rama ka parasysh njё xhami si kjo nё deklaratёn e tij, atëherё kjo nuk pёrbёn ndonjë lajm por, ёshtё thjesht njё truk mediatik nё vazhdёn e përgatitjes sё tij pёr fushatёn e zgjedhjeve lokale dhe politike. Numri i besimtarёve muslimanë gjatё faljes sё Bajramit në sheshin “Skёnderbej” shkon deri nё 70 000.

Sidoqoftё, kjo deklaratё ka karakteristika të avangardёs politike dhe Rama ёshtё i njohur si politikan i avangardës. Ai nёpёrmjet kёtij qёndrimi fillimisht po ridimensionon pozicionin e forcёs sё tij ndaj kёtij komuniteti besimtarёsh. Shpesh ontologjia e sё majtёs nё kuptimin religjoz, ёshtё dukur mё afёr ortodoksёve tё Jugut. Marrëdhёniet e saj me dy komunitetet e tjera nuk kanё qenё shumë rozë. Këto marrëdhёnie u cëuan jo pak sidomos me muslimanёt, edhe nga fiksioni i Blushit, njё kosto politike kjo jo e vogёl. Para disa vitesh, forumi i Partisё Socialiste nё Korçё do tё ankohej nё lidhje me kriteret selektive tё karakterit religjioz qё pёrdoreshin atje, ku anёtarё tё besimit musliman ndiheshin tё margjinalizuar. Dhe Rama ka zgjedhur me shumё kujdes objektin, por dhe subjektin e duhur pёr kёtё qёllim. Xhamia ёshtё sa çështje infrastrukturore, por dhe morale pёr muslimanёt kryeqytetas. Kёta tё fundit ndihen disproporcionalisht tё zhvendosur, krahasuar me dy besimet e tjera. Nga ana tjetër, Kurban Bajrami ёshtё njё ngjarje qё ngrihet mbi sakrificёn. Dhe mbase kjo ‘ofertё’ mund tё jetё njё sakrificё jo e vogёl pёr Ramёn.

Pёr mё tepёr, Rama po ndjek dhe njё trend, i cili po pёrdoret me ‘sukses’ nё Europё, nё lidhje me kapitalizimin e religjonit pёr qёllime politike. Vetёm se Rama, nё ndryshim, po e shikon atё nё njё tjetёr dimension. Nёse nё Europё, parti tё ekstremit tё djathtё, nё mungesë tё çdo lloj programi konstruktiv, karakteristikë kjo e kёtyre lloj formatesh politike, po pёrdorin stigmatizimin e minorancave religjioze, siç janё aktualisht ata tё besimit musliman, pёr tё afruar mazhorancёn religjioze. Rama, nё tё kundёrt, po pёrdor ‘dhurata’ tё kёsaj natyre pёr t’u afruar me mazhorancёn religjioze, por pa stigmatizuar besimet e tjera nё minorancё nё Shqipёri. Ai tashmё ka nё koalicion dhe dy parti, tё cilat kanё konotacione tё religjioneve tё tjera si PPBDNJ dhe PDK.

Kjo lёvizje e Ramёs kёrkon gjithashtu t’i heqë ekskluzivitetin Berishёs nё lidhje me hipotekimin e votёs sё muslimanёve si votё djathtas. Shpeshherё Berisha ёshtё goditur politikisht nga opozita pёr qasjet e tij ‘orientale’, viktimizim qё Berisha ka ditur t’ua shesё muslimanёve mjaft mirё. Si duket, ky lloj mekanizmi nuk ka funksionuar dhe pёr kёtё qёllim Rama ka ndryshuar strategji.

Rama, nёpёrmjet kёtij veprimi, ёshtё nё vazhdёn e rrёzimit tё alibive tё kundёrshtarёve tё tij politikë. Pra, ai nuk ёshtё, siç portetizohet, njё politikan kundёr familjes dhe besimeve fetare. Dhe martesa e tij sё fundi, sado personale, nuk mund t’i shpëtojë kësaj lloj analize njё personi tё njohur pёr kalkulime politike si Rama. Ai po kёrkon tё risjellë nё vёmendje atё vlerё tё konfirmuar tashmё tё kulturёs shqiptare, siç ёshtё dhe harmonia midis tre religjioneve. Dhe kёtё Rama kёrkon ta bёjё, megjithëse shumë i impostuar, edhe me muslimanёt. Nё kёtё vazhdё ai synon ta ringrejё kёtё vlerё nё memorie kulturore edhe nёpёrmjet njё muzeu pёr kёtё qёllim.

Me kёtё lëvizje Rama arriti tё krijojё njё avantazh politik ndaj Berishës. Ai tashmё e ka shtrirё ofertёn e tij nё shumë dmensione, duke e diversifikuar elektoratin edhe nё pikëpamje religjioze. Me kёtё ofertё tunduese Rama arriti tё thyejё njё barrierё tё vendosur prej tij me besimtarët muslimanё prej kohёsh. Kjo manovёr duket se do t’i shkaktojё jo pak probleme Berishёs nё betejёn pёr Tiranёn. Me tё tilla teknologji politike Rama po ridimensionon formatin e tij. Ai tashmё gradualisht po përgatit figurёn e tij pёr kryeministёr. Dhe pёr kёtё qёllim, formati i tij nga nivel lokal do duhet tё kalojë nё atё kombёtar, standard i cili kёrkon marrëdhёnie tё drejta me familjen dhe religjionin. Rama, pra, e ka nisur kёtё proces dhe po kёrkon ta sfidojё Berishёn edhe nё kёto standarde. Sidoqoftё, nёse besimtarёt muslimanё shqiptarё me tё drejtё kanё nevojё imediate pёr njё xhami me sipërfaqen e duhur, shoqëria shqiptare ka nevojё për muslimanё tё integruar. Mbase kjo do të duhej tё ishte njё ofertё e besueshme përtej interesave tё pragmatizmit politik tё Rames apo dhe Berishёs.

http://www.mapo.al/index.php?z=blog&bcategory=Fabian Zhilla&id=353

Shkruan:
Fabian Zhilla

10-11-2010 13:58

Reforma në Gjyqësor

Komisioni parlamentar i Ligjeve, i dominuar nga mazhoranca, vazhdon të rrëzojë kandidaturat e propozuara nga Presidenti për në Gjykatën e Lartë dhe Kushtetuese. Kjo këmbëngulje prej më shumë se 6 muajsh shfaq disa probleme politike. Problemi i parë lidhet me individualizmin e konfliktit midis mazhorancës dhe institucionit të Presidentit. Problemi tjetër është sjellja indiferente e opozitës në këtë drejtim. Kjo e fundit është mjaftuar me polemika jo konstruktive në Komisionin e Ligjeve dhe me deklarata sporadike thuajse në zhdukje në publik. Pra, në fakt, megjithëse në opozitë, kjo e fundit duket se e ndien veten të shfajësuar nga ajo që ndodh, duke përdorur të njëjtën alibi që përdor edhe për apatinë e saj në rastin e reformave të tjera të rëndësishme ligjore.

Por problemi më i madh në të gjithë këtë ‘telenovelë’ është kompleks dhe bashkëfajësues për të dy kahet politikë. Kjo klasë e sheh pushtetin gjyqësor si ‘fëmijën e njerkës’. Ka ngelur në mëshirën e dëshirave momentale dhe pragmatiste të liderëve të partive. Është kthyer në një pronë politike që merr dhe humbet vlerë vetëm kur ‘pronarët’ e saj duan.

Në këtë drejtim, për sa kohë gjyqësori, de fakto, do të ngelet në pronësinë e politikës, shoqëria shqiptare do të duhet të përgatitet për t’u ballafaquar me një gjyqësor apatik në vazhdimësi. Shqiptarët do të duhet që, fatkeqësisht, të besojnë se gjyqtarët janë thjesht disa punonjës administrate pa status dhe në kërkim të ryshfeteve. Kur në fakt gjyqtarët duhet të jenë ushtrues të njërit prej pushteteve më të rëndësishme në shtetin e së drejtës-atij të dhënies së drejtësisë. Shqiptarëve nuk u ngelet gjë tjetër vetëm se ta shohin drejtësinë si mall dhe sistemin gjyqësor si treg, ku oferta më e mirë është ajo që përcakton kahun e të drejtës.

Pra, zgjidhja e problemit të gjyqësorit duhet të filloj pikërisht nga ndryshimi i konceptit që ka sot politika në lidhje më të. Sistemi gjyqësor nuk është as pronë e ekzekutivit por dhe as e legjislativit. Sistemi gjyqësor duhet të drejtohet dhe administrohet vetëm në bazë të parimeve kushtetuese, të cilat garantojnë një pavarësi juridike, organizative, funksionale por dhe financiare të tij. Megjithëse Kushtetuta ka një sërë nenesh të rëndësishme në këtë drejtim, ajo që vërehet praktikisht është se e drejta e disponimit dhe e shfrytëzimit të gjykatave të larta është në duart e ekzekutivit.

Cilat do të ishin atëherë disa nga reformat afatshkurtra që do ta bënin gjyqësorin de fakto të pavarur? Reforma të cilat do t’i kthenin atij dinjitetin dhe pushtetin real që i takon.

Idetë për to mund të jenë të shumta, por duke qenë se formati i këtij shkrimi nuk na lejon shumë hapësirë në këtë drejtim, ato do të përqendrohen vetëm te dy. Kjo do të bëhet duke hedhur ide të bazuara në përvojat më të mira ndërkombëtare në lidhje me reformat e sistemit gjyqësor për shoqëritë në tranzicion. Duke u nisur nga eksperienca jo e mirë aktuale e marrëdhënieve të gjyqësorit me dy pushtetet e tjera, dy do të ishin reformat që sugjerohen, të cilat në një situatë afatshkurtër do të jepnin efekte pozitive.

Së pari, gjyqtarët (përfshi këtu dhe gjyqtarët e Gjykatës së Lartë dhe Kushtetuese) duhet të zgjidhen nga një trupë e cila në përbërjen e saj nuk duhet të ketë asnjë përfaqësues politik. Në këtë mënyrë shmangen problemet si ky që po ndodh aktualisht midis Presidentit dhe mazhorancës. Dy pushtetet e tjera mund ta kontrollojnë gjyqësorin nëpërmjet ligjeve organike për këtë qëllim, dhe jo nëpërmjet kontrollit administrativ që i bëhet këtij të fundit thuajse në çdo hallkë të tij. Ky proces duhet të fillojë që nga ligji për organizmin e Konferencës Kombëtare të Gjyqtareve (në rastin e gjykatave të ulëta) dhe deri tek amendimet përkatëse, kur është rasti i ligjeve që lidhen me Këshillin e Lartë të Drejtësisë (KLD-në), apo zgjedhjen e gjyqtarëve në gjykatat e larta. Ky hap nuk i lë hapësirë asnjë force politike në të ardhmen të shprehë rezervat e veta, siç po ndodh rëndom. Vërtet ka aspekte ku sistemi gjyqësor mund të përdorë mekanizma të tjerë vetërregullues, siç është dhe rasti i Kodit të Etikës. Megjithatë, në shoqëritë në tranzicion, pa eksperiencë në çështjet e vetërregullimit, e mira është që instrumentet e përzgjedhjes, emërimit dhe organizimit të gjyqtarëve të jenë të përcaktuara me ligj. Nga ana tjetër, gjyqtarët duhet të jenë patjetër pjesëmarrës në bërjen e këtyre ligjeve, përndryshe, sipas teorive bashkëkohore, ligji nuk gëzon legjitimitet dhe mund të jetë lehtësisht i cenueshëm.

Së dyti, duhet minimizuar kontrolli politik në lidhje me buxhetin që u caktohet gjykatave, e sanksionuar kjo e drejtë fare qartë edhe nga Kushtetuta. Sot ka një institucion i cili pretendon se e mbulon këtë funksion, siç është dhe Zyra për Administrimin e Pushtetit Gjyqësor (ZAPGJ). Por asaj duhet që fillimisht t’i jepen më shumë kompetenca dhe të jetë realisht e pavarur në çdo drejtim. Zgjedhja dhe emërimet për këtë institucion duhet të bëhen nga Konferenca Kombëtare e Gjyqtarëve, që për fat të keq, edhe pse institucion Kushtetues, ende nuk ka mundur të funksionojë normalisht për shkak të mungesës së ligjit. Nga ana tjetër, buxheti i përcaktuar për gjyqësorin nuk duhet të kalojë nëpërmjet Ministrisë së Financave, por të paraqitet në Parlament drejtpërsëdrejti nga Zyra e mësipërme. ZAPGJ duhet të jetë institucioni që të gëzojë të drejtën jo vetëm për të paraqitur, por dhe për të mbrojtur buxhetin në Kuvend. Po ashtu, edhe ekzekutimi i këtij buxheti më pas, duhet të autorizohet dhe administrohet vetëm nga ZAPGJ dhe nga asnjë institucion tjetër.

Reformat e mësipërme, por dhe të tjera, duhet të jenë prioritet i ekzekutivit. Dhe në mungesë të tij duhet të jetë opozita ajo që duhet t’i shfaqë dhe t’i mbrojë ato nëpërmjet aksioneve konkrete politike. Beteja për votën e lirë dhe ajo kundër korrupsionit, nuk do të fitoheshin plotësisht nëse nuk fitohet beteja për një gjyqësor të pavarur. Në këtë drejtim, asnjë kah politik nuk mund të ketë një alibi të besueshme.

Revista mapo

Jasin Kadi “përplas” BE-në me OKB-në

31.10.2010 09:20

http://revistamapo.com/forum.php?id=2594

Jasin Kadi, ky emër mjaft i lakuar nga media dhe drejtësia shqiptare, dhe jo vetëm prej tyre, fiton pas më shumë se tetë vjetësh çështjen në Gjykatën e Përgjithshme të Bashkimit Evropian ose e njohur ndryshe dhe si Shkalla e Parë (The General Court). Kjo gjykatë, me vendimin e saj, një muaj më parë i njohu të drejtën Jasin Kadit për të hequr sekuestron preventive të vendosur ndaj pronave të tij. Ai fitoi, gjithashtu, të drejtën e nxjerrjes së emrit të tij nga lista e personave të lidhur me terrorizmin. Kjo gjykatë kërkoi mosaplikimin e vendimeve përkatëse të Komisionit Evropian nr. 1190/2008 dhe të Këshillit të Evropës nr. 881/2002 ndaj Jasin Kadit dhe bizneseve të tij. Të dyja këto vendime janë dhënë në zbatim të Rezolutës nr. 1390/2002 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara që lidhen me ngrirjen e aseteve të bashkëpunëtorëve me grupet terroriste. Lista bashkëngjitur kësaj rezolute, identike me atë të SHBA-së, u bë e aplikueshme dhe në juridiksionin e Bashkimit Evropian (BE), gjithashtu, dhe për çdo vend anëtar të OKB-së, ku bën pjesë dhe Shqipëria.
Kjo Gjykatë, pas një analize prej më shumë se 30 faqesh, cilëson se pronat e Jasin Kadit janë “ngrirë” pa pasur asnjë provë bindëse. Kjo ka bërë që këtij individi t’i cenohet e drejta e gëzimit të pronës në mënyrë të lirë. Nga ana tjetër, sipas kësaj Gjykate, Jasin Kadit nuk i është vënë në dispozicion asnjë nga provat që ai të kishte mundësinë për të bërë një mbrojtje efektive. Në vendimin e saj, kjo Gjykatë cilëson se vendosja e emrit të Jasin Kadit në listën e OKB-së është kërkuar nga Shtetet e Bashkuara. Provat e përdorura janë bazuar në artikuj gazetash të dorës së dytë si USA Today, të shkruara nga Jack Kelley, person të cilit kjo gazetë në vitin 2004 i kërkoi të jap dorëheqjen, pasi akuzohej se “kishte fabrikuar një sërë historish me profile të larta”.
Vendimi i Gjykatës Europiane nuk gjeti asnjë hapësirë në mediat shqiptare, megjithë kompleksitetin e saj sa akademik, por dhe politik që mbart. Cili është interesi i kësaj çështjeje për realitetin akademik dhe politik shqiptar?
Nga pikëpamja akademike, ky vendim gjykate i njohur ndryshe dhe si Kadi 2, pasi Jasin Kadi është gjykuar nga Gjykata e Drejtësisë e Bashkimit Evropian (The European Court of Justice) në vitin 2008, ka hapur një debat të konsiderueshëm akademik në lidhje me një “përplasje” të mundshme të kompetencave të OKB-së dhe të BE-së. Thënë me fjalë më të thjeshta, me këtë vendim, institucionet e BE-së mund t’i njohin të drejtën vetes për të kontrolluar ligjshmërinë e rezolutave të OKB-së ose vendimeve të institucioneve që në “hierarkinë” e ligjeve, sipas së drejtës ndërkombëtare, qëndrojnë me lart se ato. Nga ana tjetër, kjo Gjykatë, nëpërmjet këtij vendimi, bën një kontroll juridik të sanksioneve të OKB-së në lidhje me përputhshmërinë e tyre me të drejtat e njeriut sipas Traktateve të BE-së për këtë qëllim. Gjykata e Drejtësisë e Bashkimit Europian, në çështjen e parë për Jasin Kadin, cilësoi se pretendimi i këtij të fundit në lidhje me procesin e ndjekur nga Këshillit i Sanksioneve të OKB-së ishte në shkelje me parimin themelor të të drejtave të njeriut. Parimi i shkelur, sipas kësaj Gjykate, ishte e drejta që i ishte mohuar Jasin Kadit për t’u dëgjuar në një gjykatë të pavarur, si dhe për një proces të rregullt ligjor/gjyqësor. Me një gjuhë të artikuluar, Gjykata e Përgjithshme e BE-së është përpjekur ta arsyetojë “përplasjen” midis BE-së dhe OKB-së. Dhënia të drejtë Jasin Kadit, nuk ka bërë gjë tjetër, por ka sjellë në vëmendje se rezolutat e Kombeve të Bashkuara mund të kontrollohen juridikisht nga gjykatat kombëtare apo rajonale. Çdo shtet anëtar, aktualisht, gëzon të drejtën e implementimit të këtyre rezolutave sipas ligjeve të brendshme. Sipas zërave akademikë, gjykatat e shteteve anëtare, duke u mbështetur në këtë vendim, mund të kontestojnë rezolutat e Kombeve të Bashkuara apo dhe institucioneve superiore si organet e BE-së, me arsyetimin se këto vendime janë dhënë në kundërshtim më standardet e të drejtave të njeriut të këtyre vendeve. Nga ana tjetër, çdo shtet mund të pretendojë se ka standarde të ndryshme të të drejtave të njeriut ose më superiore se ato të këtyre institucioneve. Sidoqoftë, këto shqetësime mund të kenë më shumë implikime jashtë BE-së sesa brenda saj. Çdo vendim apo ankim i bërë në gjykatat kombëtare të shteteve anëtare të BE-së do të duhet t’i referohet Gjykatës së Drejtësisë së Bashkimit Europian (Gjykata e Lartë). Vendimet e kësaj të fundit janë detyruese për vendet anëtare, e cila është dhe shkalla e fundit e gjykimit në lidhje me të drejtën europiane.
Nga pikëpamja juridike, në Shqipëri, ndaj shtetasit Jasin Kadi ka ende çështje që janë në gjykim, thuajse për të njëjtat arsye juridike dhe fakte. Në këtë drejtim, duket se ky vendim i Gjykatës së BE-së ka vlerë të veçantë, pasi i vendos qartësisht “piketat” juridike mbi të cilat duhet të mbështetet edhe gjyqësori shqiptar në zgjidhjen e kësaj çështjeje dhe të ngjashmeve me të.
Nga pikëpamja politike, ky vendim mund të ketë pasoja për ligje si ai i tipit “Anti-Mafia”. Sikurse dhe rasti Kadi 2 tregon, se çdo individi apo subjekti që i janë sekuestruar pronat bazuar në supozime apo indice të paprovuara mundet fare mirë t’i godasë ato në gjykatë me pretendimin se ato janë lëshuar në shkelje të së drejtës për një proces të rregullt ligjor dhe konkretisht të së drejtës për t’u dëgjuar në një gjykatë të pavarur. Vendimi i Gjykatës së Përgjithshme Evropiane ( Shkalla e Parë) mund të shërbejë si arsyetim në këtë drejtim dhe mund t’i hapë hapësira një trupi gjykues për ta çuar këtë ligj përpara Gjykatës Kushtetuese, si një ligj jo në përputhje me parimet bazë të të drejtave kushtetuese. Ky vendim shfaq edhe një herë së BE-ja ka mekanizmat e nevojshëm ligjor për të kontrolluar ligjshmërinë e vendimeve politike që merren jo vetëm nga institucionet brenda saj, por dhe nga institucione ndërkombëtare. Institucionet shqiptare duhet ta lexojnë drejt këtë vendim dhe të kuptojnë rëndësinë e kontrollit të ligjshmërisë të çdo lloj vendimi politik, qoftë ky edhe nga institucionet ndërkombëtare.
Sidoqoftë, është për t’u cilësuar se vendimi i Gjykatës së Përgjithshme pritet të apelohet në Gjykatën e Drejtësisë. Nëse kjo ndodh, vendimi përfundimtar do të jetë ai, i cili juridikisht do të ketë forcën e precedentit. Megjithatë, çështja Kadiu 2 arriti të ngrejë një polemikë të rëndësishme juridike dhe politike. Ai arriti të përballë BE-në me OKB-në në të dyja këto dimensione. Ky vendim, nga ana tjetër, pritet të ketë pasoja sa juridike dhe politike edhe në vendet anëtare të BE-së, por dhe në shtete si Shqipëria.